W pierwszej połowie XVIII w. ustalono (konwencjonalne z czasem) obsady w muzyce kameralnej, formowano też nowe gatunki muzyki. Zalążki klasycznej sonaty znajdujemy w twórczości Domenica Scarlattiego (1685—1757), syna Alessandra, wybitnego mistrza neapolitańskiego, działającego jako klawesynista i organista na dworach książęcych w Rzymie, Londynie, Lizbonie, Madrycie, Sewilli i Neapolu. Scarlatti napisał aż 560 utworów klawesynowych. Jego sonaty są jeszcze jednoczęściowe, ale zawierają w sobie często elementy formy sonatowej.
Wprowadzają — co jest niezwykle dla sonaty istotne — dualizm tematyczny, dwa kontrastujące z sobą tematy (po arcykrótkim jakby przetworzeniu pojawiają się na końcu oba tematy ponownie, lecz bez kontrastu tonacyjnego, pogodzone w jednej tonacji). W twórczości Scarlattiego pojawia się też po raz pierwszy na tak wielką skalę czynnik wirtuozowski (stąd nazwa Essercizi — studia, etiudy). Pisał muzykę żywą, wesołą, bliską ludowości, często ujętą w takcie trójdzielnym, niekiedy wykorzystującą proste koncepcje kontrapunktyczne (stąd niektóre jego utwory noszą nazwę/wga), przeważnie jednak posługującą się formami tanecznymi. Uderzająca też była swoboda harmoniczna, jaką kompozytor wprowadzał w swoich utworach (np. długo jeszcze zabraniane kwinty równoległe). Był też autorem wielu oper, oratoriów, kantat i serenad, na ogół są to jego wcześniejsze dzieła.
Leave a Reply