Obok wirginału i pokrewnego mu szpinetu rozwijały się w czasach baroku inne instrumenty klawiszowe: klawesyn (clavicembalo) i klawikord. Ton klawikordu — co wynikałp z typu mechanizmu — był słabszy od klawesynu, w którym struna nie była już uderzana (tangentem), lecz wręcz szarpana (piórkiem kruczym). W przeciwieństwie do klawikordów, w których jedna struna służyła do wydobycia kilku dźwięków, w klawesynach dla każdego dźwięku przeznaczona była osobna struna. Szpinet był jakby miniaturą klawesynu, stawiano go na stole czy nawet na kolanach.
Wśród wszystkich tych instrumentów najważniejszy byl w tym czasie klawesyn, wyglądem podobny do fortepianu, wyposażony w jedną lub dwie klawiatury i kilka rejestrów do zmiany barwy dźwięku. Najwcześniejsze wiadomości o klawesynie pochodzą z XIV wieku (Niemcy, Francja), z biegiem lat wprowadzano do instrumentu liczne udoskonalenia i w okresie baroku instrument ten stał się nieodzowny zarówno jako instrument solowy (bogatszy od wielu innych dzięki możliwości gry akordowej), jak i uczestniczący w zespołach instrumentalnych czy instrumentalno-wokalnych (np. w operze czy oratorium), a to dzięki temu, że spełniał rolę basso continuo. Klawesyn odegrał wielką rolę przede wszystkim w instrumentalnej muzyce francuskiej. W przeciwieństwie do mistrzów włoskich, którzy na ten instrument pisali utwory autonomiczne (przykładem sonaty D. Scarlattiego), twórcy francuscy — Chambonnieres, d’Anglebert, Lebegue; Couperin i Rameau w swoich Ordres i Pieces — uprawiali gatunki bardziej swobodne.
Dwa zbiory na klawesyn wydał Louis Marchand (1669—1732), dzieła klawesynowe pisał Claude Balbastre (1727—1799), ważną postacią był Dandrieu. We Włoszech klawesyn nosi nazwę cembalo. Po Frescobaldim, który na ten instrument napisał wiele kompozycji, pojawił się w drugiej połowie XVII wieku Bernardo Pasąuini, autor toccat, suit i sonat, a po nim Domęnico Scarlatti. W Niemczech obok Frobergera klawesynową muzykę i związane z nią formy rozwijali Johann Kaspar Ferdinand Fischer (1665—1746). autor słynnego zbioru Ariadnę musica (1715), zawierającego preludia i fugi w 20 tonacjach, które antycypowały strój równomierny (słynne dzieło Bacha powstało 8 lat później), oraz Johann Kuhnau, autor deskryptywnych sonat.
Leave a Reply