Nazwa oratorium pochodzi od słowa oratorio (sala modłów w klasztorach). W rzymskich klasztorach Filippo Neri (1515—1595, został później uznany za świętego) zainicjował w „oratoriach” popularne nabożeństwa, w których wierni wykonywali śpiew (tzw. lauda), ujmowany w formie dialogów (dialog oratoryjny). Zamknięte tematycznie sceny z Biblii, historie świętych czy sceny alegoryczne stały się podstawą form dramatycznych, w dużej mierze równoległych do opery (podział materiału na pojedyncze przedstawiające osoby i chóry). Rozróżniano dwie formy oratoriów: oratorio latino i oratorio volgare, w pierwszym przypadku podstawą był łaciński tekst biblijny, w drugim — swobodny włoski tekst religijny.
Muzyka opierała się na monodycznym recytatywie, typowy jej przykład mamy w dziele de Cavalierego Rappresentazione di anima e di corpo, wykonanym w Rzymie w 1600 r. w Oratorio del Vallicela. Emilio de Cavalieri, działający w Rzymie i Florencji, wprowadził w tym dziele recytatyw jeszcze przed Perim, był też jednym z odkrywców basso continuo. Obok niego działali na polu oratoryjnym Giovanni Francesco Anerio i Steffano Landi. Wykonania oratoriów były drogo opłacanymi wielkimi uroczystościami, rywalizowano, by pozyskać najlepszych śpiewaków. Sam Neri był teologiem, zajmował się nauczaniem przedmiotów teologicznych, opiekował się też biednymi. Zasługi Neriego w zakresie muzyki kościelnej polegają m. in. na skupieniu wokół siebie znakomitych twórców muzyki kościelnej (Animuccia, Palestrina i inni).
Leave a Reply